SWOT ανάλυση στη Γεωργία, Μικρή ΑΝΑΛΥΣΗ - Μεγάλες ΙΔΕΕΣ
Αυτό το εργαλείο σχεδιασμού καθορίζει τα «δυνατά» σημεία, τις αδυναμίες, τις ευκαιρίες και τις απειλές που υπάρχουν σε μια επιχείρηση και μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο επόμενο βήμα για τις μικρές γεωργικές μονάδες.
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μόδα το business plan. Τι όμως πραγματικά πρέπει να κάνει κάποιος πριν καταπιαστεί με το επιχειρηματικό πλάνο, με αναβαθμισμένα budget, με φύλλα ισολογισμού, σχέδια μάρκετινγκ και διαγράμματα ροής;
Ο σχεδιασμός με βάση την ανάλυση SWOT.
Τι είναι όμως η ανάλυση αυτή;
Κατά τη γνώμη μου αλλά και πολλών άλλων συμβούλων επιχειρήσεων, είναι ένα πολύτιμο εργαλείο και η βάση πριν ξεκινήσει κάθε συζήτηση.
Σχεδιασμένη αρχικά τη δεκαετία του ’60, η ανάλυση SWOT αποκαλύπτει τα δυνατά σημεία της επιχείρησης (strengths), τις αδυναμίες της (weaknesses), τις ευκαιρίες (opportunities) και τις απειλές (threads).
Η ανάλυση SWOT βοηθάει προσδιορίζει σημεία που πρέπει να δοθεί έμφαση για την επιτυχία και σημεία που πρέπει να αποφευχθούν ώστε να ελαχιστοποιηθούν, ή ακόμα αν είναι δυνατόν να αποφευχθούν οι κίνδυνοι.
Δε χρειάζεται να έχεις μεγάλη επιχείρηση για να δεις οφέλη από την ανάλυση SWOT. Είναι τόσο απλό όσο ακούγεται: χωρίζεις μια λευκή σελίδα στα τέσσερα. Στα δύο πάνω τετράγωνα τοποθετείς τα δυνατά σημεία και τα αδύνατα. Αυτά αφορούν τα εσωτερικά θέματα της επιχείρησης, που πρέπει να ρυθμίσεις, όπως η μελλοντική διαχείριση ή οικονομική θέση της επιχείρησής σου.
Στα δύο κάτω τετράγωνα, ομαδοποιείς τις ευκαιρίες και τις απειλές, με επίκεντρο τις εξωτερικές υποθέσεις που ελπίζεις να διαχειριστείς, μειώνοντας την αρνητική επίδρασή τους, ενώ ταυτόχρονα προσβλέπεις στο κέρδος και στο πώς να ωφεληθείς από αυτές.
Ας δούμε λοιπόν την εφαρμογή αυτής σε μια αγροτική επιχείρηση.
Τα δυνατά σημεία (Strengths)
Μια καλή αρχή είναι να καταγράψεις τα προσόντα σου και τις ικανότητες της αγροτικής σου επιχείρησης, που σου παρέχουν ένα προβάδισμα έναντι άλλων. Εστίασε στην πηγή των εσόδων σου, στα κέρδη της επιχείρησής σου και εξέτασε την επιχείρησή σου με τους όρους της αγοράς, καθώς επίσης και της επιρροής της στον ίδιο τομέα.
Πολλές φορές βοηθά να συμβουλεύεσαι τρίτους ανθρώπους, οι οποίοι θα επισημαίνουν σημεία στην αγροτική επιχείρηση που υπολειτουργούν. Για παράδειγμα, πολλοί ούτε καν σκέφτονται ως προσόντα τους την πολύ καλή μόρφωσή τους ή την υποστήριξη από το οικογενειακό τους περιβάλλον. Άλλοι πάλι βλέπουν ενδιαφέρον από τα παιδιά τους, που αμέσως μετά τις υποχρεώσεις του σχολείου τους, καταπιάνονται με δραστηριότητες της επιχείρησης. Αγαπούν αυτόν τον τρόπο ζωής, έχουν πάθος και επιθυμούν να ζήσουν και να εργαστούν στην οικογενειακή αγροτική επιχείρηση. Όλα αυτά λοιπόν είναι σημαντικά.
Οι αγρότες που τρέχουν SWOT ανάλυση συνήθως εμπλέκονται οι ίδιοι άμεσα με την αγορά, δε μένουν μόνο δηλαδή μόνο στο κομμάτι της παραγωγής, κάτι που τους δίνει ισχυρό πλεονέκτημα και αν μη τι άλλο βοηθά στην επαφή τους με τους καταναλωτές.
Προτροπή: «Μάθε από τους πελάτες σου τι πραγματικά εκτιμούν. Μην υποθέτεις ότι εκτιμάτε τα ίδια πράγματα. Άκου, σημείωσε, αξιολόγησέ τους».
Συχνά οι παραγωγοί πιστεύουν ότι δε χρειάζεται να επενδύσουν στην αγορά, γιατί εσφαλμένα πιστεύουν ότι μπορούν να πουλήσουν οι ίδιοι αυτά που παράγουν. Χτίζοντας όμως ένα όνομα, μπορείς να αυξήσεις το εισόδημά σου, πουλώντας σε μεγαλύτερη τιμή τα προϊόντα σου και όχι απαραιτήτως πουλώντας μεγαλύτερη ποσότητα.
Από την άλλη, η τοποθεσία της επιχείρησης, μπορεί εξίσου να αποτελέσει δυνατό ή και αδύνατο σημείο. Δεν είναι δεδομένο ότι το να βρίσκεσαι σε καλή τοποθεσία δε σου εξασφαλίζει απαραίτητα την επιτυχία. Μικροί πάγκοι με τοπικά προϊόντα, τα πάνε πολύ καλά σε αγροτικές περιοχές, έξω από μεγάλα αστικά κέντρα.
Οι αδυναμίες
Ένας καλός τρόπος να διαπιστώσεις τα αδύναμα σημεία σου, είναι να παρατηρήσεις τι κάνουν καλύτερα άλλοι παραγωγοί. Στη συνέχεια εξέτασε κέρδη και ζημίες, παρατήρησε τις τάσεις της αγοράς. Πόσο ελαστικός είσαι;
Η μεγαλύτερη αδυναμία, είναι το κόστος εισόδου σε μια αγορά και η έλλειψη κεφαλαίου. Οι νέοι αγρότες είναι κατά κάποιο τρόπο υποκεφαλοποιημένοι.
Αυτοί αγρότες, συνηθίζουν να κοιτούν την κατάσταση των εσόδων μόνο, χωρίς να υπολογίζουν το σύνολο των εξόδων, ειδικά την απόσβεση. Μπορεί κάποιοι να βγάζουν κοντά στα 30000 ευρώ το χρόνο (τζίρος) και στην πραγματικότητα το κέρδος τους είναι μόνο 10000 ευρώ.
Οι νέοι καλλιεργητές, είναι συνήθως αρκετά χαρούμενοι με μικρά εισοδήματα (οι ίδιοι τις περισσότερες φορές δε γνωρίζουν ότι είναι μικρά) και τα βγάζουν πέρα με ελάχιστα, επειδή έχουν ένα στενό κοινωνικό δίκτυο, ζώντας με τον ίδιο τρόπο μεταξύ του. Ωστόσο, αν κάποιος αρρωστήσει αντέχουν την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και αν κάποιο παιδί περάσει στο πανεπιστήμιο, αντέχουν τα έξοδα που απαιτούνται;
Επιπρόσθετα, οι υποκεφαλοποιημένες επιχειρήσεις, δεν έχουν το απαιτούμενο ρευστό για να αναπτυχθούν.
Οι αγρότες που ασχολούνται με τη γεωργία πλέον λόγω κρίσης, και που κάποτε απασχολούνταν αλλού , ενώ έχουν αρκετή γνώση σε θέματα κεφαλαίου και στο επιχειρηματικό κομμάτι, στερούνται αγροτικών γνώσεων. Αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να έχουν γνώσεις στην επιχειρηματικότητα, μπορεί να είναι έξυπνοι, με συνήθως ένα καλό αρχικό κεφάλαιο, από κληρονομιά, μπορούν να διευθύνουν, ίσως κάθε επιχείρηση, αλλά πρέπει να παραδεχτούν ότι δεν τα ξέρουν όλα και στα αγροτικά πολύ περισσότερο.
Κάτι άλλο που πρέπει να παραδεχτούν είναι ότι εκεί έξω υπάρχει τεράστιος ανταγωνισμός.
Οι ευκαιρίες
Βλέποντας τα πράγματα σφαιρικά, προσδιορίζουμε τάσεις και γεγονότα που ίσως πρέπει να εκμεταλλευτούμε. Σκέψου παράγοντες όπως το μέγεθος της αγροτικής επιχείρησης, ζητήματα συναλλαγών, κοινωνικά happenings και δημογραφικά στοιχεία. Μήπως βρίσκεις νέες κυβερνητικές πολιτικές, προγράμματα, τεχνικές προώθησης των προϊόντων σου, ικανή τεχνολογία και ιδέες που ίσως «δουλέψουν» στην επιχείρησή σου;
Οι απειλές
Υπάρχουν νέες τεχνολογίες, ασθένειες, πρότυπα καιρικών συνθηκών, εντομολογικοί εχθροί, εξωτερικές οικονομικές καταστάσεις που ίσως έχουν αρνητική επίδραση στην επιχείρησή σου; Το να τις ανακαλύψεις και να τις κατονομάσεις, θα σε βοηθήσει στο πώς να τις αντιμετωπίσεις με σωστή στρατηγική.
Παραδείγματος χάριν, η αγορά των τροφίμων μπορεί να πληγεί, αν οι καταναλωτές νοσήσουν από μεταδοτικές ασθένειες. Η διαδικασία της πιστοποίησης των τροφίμων (βιολογικά, ολοκληρωμένης διαχείριση, κλπ) ενέχει πρωτόκολλα διασφάλισης των τροφών.
Γενικότερα οι «μικροί» αγρότες σε σχέση με τους μεγάλους παραγωγούς, εκτίθενται σε πολύ μεγαλύτερους κινδύνους. Οι μικροί παραγωγοί, έχουν λιγότερα χρέη και δραστηριοποιούνται σε μια πιο σταθερή βάση πελατών, με αποτέλεσμα οι παγκόσμιες αγορές να μην τους επηρεάζουν τόσο.
*Μέρος του άρθρου επιμελήθηκε η Κα Κόκκινου Ασπασία (Τεχνολόγος Γεωπονίας)
Περουλάκης Γιάννης
Γεωπόνος, MBA - Μελετητής
Λάρισα, 2410551326
